Jednym z najczęściej spotykanych zachowań osoby uzależnionej od alkoholu jest zaprzeczanie problemowi. Alkoholik nie widzi związku między piciem a negatywnymi skutkami w życiu osobistym, zawodowym czy zdrowotnym. Nierzadko obwinia innych za swoje trudności, tłumacząc, że „gdyby nie presja w pracy” czy „gdyby nie żona, nie musiałby pić”. Ten mechanizm obronny ma na celu ochronę kruchego poczucia własnej wartości i utrzymanie status quo. Racjonalizacja, czyli usprawiedliwianie picia – na przykład przez argumenty, że „każdy pije” albo że „jedno piwo po pracy nikomu nie zaszkodzi” – to kolejne typowe zachowanie, które utrudnia osobie uzależnionej dostrzeżenie realnego problemu.
Agresja, wycofanie i huśtawki emocjonalne
Zachowanie alkoholika często cechuje się silną zmiennością emocjonalną. W jednej chwili może być rozbawiony i towarzyski, by chwilę później reagować agresją, oschłością lub całkowitym wycofaniem. W relacjach domowych taka niestabilność budzi niepewność i lęk. Bliscy żyją w stanie ciągłego napięcia, nie wiedząc, czego mogą się spodziewać. Zdarza się, że alkoholik w chwilach trzeźwości okazuje skruchę, obiecuje poprawę, a potem – po powrocie do picia – zaprzecza wcześniejszym deklaracjom. To błędne koło wzmacnia chaos emocjonalny w rodzinie i pogłębia problem współuzależnienia.
Manipulacja i kontrola otoczenia
Osoba uzależniona bardzo często wykorzystuje manipulację jako sposób przetrwania i podtrzymywania picia. Może udawać chorobę, wzbudzać współczucie, składać obietnice bez pokrycia lub grać rolę ofiary. Wszystko po to, by zyskać czas, odwrócić uwagę lub wymusić określone reakcje. Alkoholik potrafi perfekcyjnie dostosowywać swoje zachowanie do rozmówcy – przed lekarzem zagra zatroskanego o zdrowie, a przed rodziną skruszonego ojca. Często przejmuje kontrolę nad emocjami otoczenia, co sprawia, że to nie on – a jego bliscy – zaczynają się wstydzić i czuć winni. Typowe zachowania alkoholika są widoczne przede wszystkim w relacjach z najbliższymi. Osoba uzależniona nie przyjmuje do siebie żadnej krytyki, jest przekonana, że nie ma problemu, a inni przesadzają. Bliscy z kolei przyjmują na siebie odpowiedzialność, nawet za to, co robi alkoholik. Takie mechanizmy niestety prowadzą do współuzależnienia.
Alkoholik w pracy – kamuflaż i konflikty
W środowisku zawodowym zachowanie alkoholika może przez długi czas pozostawać niezauważone. Uzależniony często stara się ukrywać nałóg – dba o wizerunek, unika konfrontacji i stara się wykonywać swoje obowiązki, mimo pogarszającej się kondycji psychicznej i fizycznej. Wraz z postępem choroby pojawiają się spóźnienia, spadek efektywności, konflikty z zespołem lub przełożonymi. Alkoholik może wywoływać napięcia, brać nagłe zwolnienia lekarskie lub opuszczać stanowisko pracy pod pretekstem pilnych spraw. W niektórych przypadkach dochodzi do jawnych incydentów, które obnażają skalę problemu i stają się punktem zwrotnym – zarówno dla pracodawcy, jak i samej osoby uzależnionej. Z perspektywy otoczenia, zrozumienie, czym charakteryzuje się zachowanie alkoholika w pracy, może pomóc we wczesnym reagowaniu i kierowaniu osoby do specjalisty.
Emocjonalna niestabilność i trudności w relacjach
W życiu codziennym alkoholik wykazuje trudności w utrzymywaniu stałych relacji opartych na zaufaniu i otwartości. Relacje z bliskimi bywają zaburzone przez częste kłamstwa, niedotrzymywanie obietnic, a także tendencję do izolowania się w chwilach kryzysu. Osoba uzależniona może unikać rozmów na temat swoich emocji, a wszelkie próby pomocy traktować jako atak. Niechęć do zmiany, szukanie winy w innych, a także brak odpowiedzialności za własne działania – to wszystko prowadzi do poważnych zaburzeń w komunikacji i funkcjonowaniu całego systemu rodzinnego.
Utrata kontroli i momenty przełomowe
Charakterystyczne dla uzależnienia jest stopniowe zatracanie kontroli nad ilością spożywanego alkoholu, a także nad własnym zachowaniem. Alkoholik może przez długi czas ukrywać skalę problemu, ale z czasem pojawiają się momenty, które trudno zignorować – awantury, wypadki, zerwane więzi, a czasem nawet konflikty z prawem. Takie przełomowe sytuacje bywają impulsem do poszukiwania pomocy. Dla wielu osób właśnie wtedy następuje pierwsza refleksja, że to nie tylko alkohol, ale i cały styl życia wymaga zmiany. Jednocześnie warto pamiętać, że proces dochodzenia do trzeźwości to nie tylko zaprzestanie picia, ale również głęboka praca nad tym, jak funkcjonuje alkoholik i jego zachowanie w codziennym życiu.
Gdzie szukać wsparcia?
Rozpoznanie schematów typowych dla osoby uzależnionej to pierwszy krok do zmiany. Niezależnie od tego, czy jesteś osobą uzależnioną, czy kimś bliskim, kto szuka zrozumienia i pomocy – nie jesteś sam. Na stronie pewnaterapia.pl znajdziesz nie tylko informacje, ale także kontakt do terapeutów i ośrodków, które specjalizują się w leczeniu uzależnień i wsparciu zdrowia psychicznego. Warto zrobić ten krok, nawet jeśli wydaje się trudny. Zmiana jest możliwa, a pierwszy impuls może zacząć się właśnie od zrozumienia, czym naprawdę są typowe zachowania alkoholika.
