Uzależnienie od alkoholu lub narkotyków potrafi skutecznie obniżyć jakość życia. Wiele osób chce pozbyć się uzależnienia, jednak nie potrafią samodzielnie sobie z tym poradzić, a często nawet współpraca z profesjonalnym terapeutą nie przynosi oczekiwanych efektów. Osoby uzależnione poszukują szybkiego i efektywnego leczenia, które na zawsze uwolni ich od nałogu – optogenetyka może stanowić idealne rozwiązanie problemu.

Optogenetyka

Jak działa optogenetyka i czy jest bezpieczna? Głównym celem optogenetyki jest manipulowanie neuronami w bezinwazyjny sposób. Naukowcy wskazują, że wcześniejsze metody, takie jak elektrostymulacja mózgu wpływały na dane neurony i zmieniały również inne, co często dawało niepożądane efekty. Optogenetyka działa zupełnie w inny sposób, ponieważ za pomocą światła oddziałującego na światłoczułe białka można wybrać konkretne komórki do leczenia, a pozostałe nie zostaną w żaden sposób naruszone. Optogenetyka umożliwia badanie różnych obszarów mózgu, znajdowanie przyczyn chorób oraz efektywne poszukiwanie kuracji, a także leczenie uzależnień. 

Jak to wygląda w praktyce?

Leczenie światłem wymaga początkowego wprowadzenia do neuronów genu światłoczułego białka. Zazwyczaj ten proces dokonuje się poprzez wykorzystanie nośnika wirusowego. Oprócz samego genu potrzebujemy również światła, które musi docierać do komórek. Warto wspomnieć, że światło musi być stale emitowane, więc potrzebuje odpowiedniego źródła. Początkowo jedynym rozwiązaniem było podłączenie przewodu światłowodowego, jednak w tym momencie, pacjent nie mógłby normalnie funkcjonować. Światło można również emitować od zewnątrz – jest to bezinwazyjny sposób, ale istnieje ryzyko, że wiązka światła nie dotrze do wybranych obszarów mózgu. Naukowcy wpadli w końcu na pomysł wykorzystania implantów, które wszczepia się do mózgu i ich zadaniem jest stałe emitowanie potrzebnego światła. Implanty mogłyby być ładowane za pomocą transmisji bezprzewodowej, choć należy pamiętać, że optogenetyka jest stosunkowo nową dziedziną nauki i wiele jej rozwiązań to tylko postulaty. 

Leczenie uzależnień światłem – jak to możliwe?

Uzależnienia można leczyć na wiele sposobów, ale nigdy nie mamy gwarantowanych efektów. Wiele zależy przede wszystkim od zaangażowania osoby uzależnionej – taka osoba musi być świadoma problemu i mieć szczere chęci pozbycia się go. Ośrodki leczenia uzależnień wykorzystują różne praktyki, które mają na celu uświadomienie skutków stosowania środków odurzających, czy też spożywania nadmiernej ilości alkoholu. Niestety, niektórzy spędzają lata na terapii, a nadal odczuwają silną potrzebę sięgnięcia po przedmiot uzależnienia, której nie potrafią się oprzeć. Co więcej, dla wielu uzależnionych nawet fakt posiadania “wszywki” nie jest wystarczającą motywacją, aby zerwać z nałogiem. 

Optogenetyka nie podchodzi do pacjenta indywidualnie, ona skupia się wyłącznie na tym, co powoduje uzależnienia z naukowego punktu widzenia. Osoby uzależnione, gdy sięgają po narkotyki lub alkohol, zazwyczaj odczuwają szczęście, ponieważ uwalniana jest dopamina, stanowiąca neuroprzekaźnik. Optogenetyka ma oddziaływać na neurony uzależnionego w taki sposób, aby przestał on odczuwać satysfakcję ze spożycia alkoholu lub wzięcia narkotyków. Naukowcy uważają, że leczenie uzależnień światłem to najskuteczniejszy sposób pozbycia się nałogu, ponieważ eliminowane jest źródło jego powstania. 

Leczenie alkoholizmu światłem – zaczęło się od szczurów

Jak wiadomo, każdy nowatorski sposób leczenia musi zostać w jakiś sposób przetestowany, aby sprawdzić, czy nie niesie za sobą niekorzystnych skutków ubocznych. Optogenetyka ciągle się rozwija, badacze starają się opatentować ją na tyle, aby była jak najbardziej przewidywalna. 

Leczenie alkoholizmu światłem rozpoczęto na szczurach – początkowo naukowcy musieli nauczyć je spożywania alkoholu, tak aby mogły się od niego uzależnić. Następnie wprowadzono do ich neuronów światłoczułe geny, które poddawano naświetlaniu. W konsekwencji, podczas spożywania alkoholu, dopamina nadal się uwalniała, jednak dużo wolniej. Po pewnym czasie zwierzęta przestały odczuwać zadowolenie z wypicia trunku, co spowodowało brak zainteresowania alkoholem. Co ciekawe, efekt utrzymywał się nawet po ustaniu manipulacji optogenetycznej – nawet po zaprzestaniu leczenia światłem, szczury dalej nie były chętne do spożycia alkoholu. 

Podsumowując, optogenetyka może być dziedziną przełomową w leczeniu uzależnień. Wiele kwestii ciągle podlega testom, nie znamy też długofalowych skutków leczenia światłem, jednak z pewnością jest to bezbolesna i niemalże bezinwazyjna metoda lecznicza. Kontrolowanie pracy mózgu jako forma leczenia uzależnień jest znana od wielu lat, ale głównym problemem jest fakt, że ciężko jest dotrzeć do wybranego obszaru mózgu, tak aby nie naruszyć innych miejsc. Optogenetyka to terapia selektywna i właśnie to sprawia, że wyróżnia się na tle konkurencyjnych sposobów leczenia. Zarówno skuteczność leczenia farmakologicznego, jak i terapii psychologicznej, zależy od motywacji osoby uzależnionej – w przypadku optogenetyki nie miałoby to znaczenia.