Nerwica alkoholowa jest poważnym problemem zdrowotnym, który wpływa na wiele osób nadużywających alkoholu. Powiązanie nerwica a alkohol jest bardzo silne i może działać w dwie strony. Zaburzenia lękowe i uzależnienie wzajemnie się napędzają, co prowadzi do efektu błędnego koła. W tym artykule przyjrzymy się, czym jest nerwica alkoholowa, jakie są jej objawy, jakie związki występują między alkoholem a nerwicą oraz jak można ją leczyć i zapobiegać jej rozwojowi.
Zaburzenia lękowe w alkoholizmie: co to jest nerwica alkoholowa?
Nerwica alkoholowa to specyficzne zaburzenie psychiczne, które rozwija się w wyniku długotrwałego nadużywania alkoholu. W odróżnieniu od ogólnego pojęcia „nerwica”, które odnosi się do szerokiego zakresu zaburzeń emocjonalnych – takich jak fobie, ataki paniki, nerwica natręctw, czy reakcje na stres – nerwica alkoholowa jest bezpośrednio związana z wpływem alkoholu na psychikę i układ nerwowy. Jest to forma nerwicy, która charakteryzuje się uporczywym lękiem, niepokojem oraz innymi objawami, które nasilają się w kontekście konsumpcji alkoholu lub jego odstawiania. Objawy nerwicy alkoholowej mogą obejmować chroniczny lęk, napady paniki, a także fizyczne dolegliwości takie jak problemy ze snem i koncentracją, które są szczególnie nasilone podczas kaca. Choć nerwica ogólnie dotyka częściej kobiet i zazwyczaj pojawia się między 25. a 45. rokiem życia, nerwica alkoholowa wyróżnia się tym, że jej objawy są ściśle związane z cyklem picia i odstawiania alkoholu, co dodatkowo komplikuje jej diagnozowanie i leczenie. Zaburzenia nerwicowe, obecnie nazywane prawidłowo, zaburzeniami lękowymi, mogą zarówno nasilać się w wyniku alkoholizmu, jak i zwiększać ryzyko uzależnienia.
Jakie są objawy nerwicy alkoholowej?
Nerwica alkoholowa może manifestować się na wiele różnych sposobów, zarówno w sferze psychicznej, jak i fizycznej. Najczęściej występujące objawy to:
- Lęk i niepokój: to typowe objawy nerwicowe, osoba uzależnione doświadcza intensywnego lęku, który może przybierać formę przewlekłego niepokoju lub napadów paniki. Ten lęk może być tak silny, że wpływa na codzienne funkcjonowanie, prowadząc do chronicznego uczucia zagrożenia i napięcia.
- Problemy ze snem: bezsenność, częste budzenie się w nocy oraz koszmary senne są powszechnymi objawami. Problemy ze snem dodatkowo potęgują ogólne poczucie zmęczenia i lęku, przez co w ciągu dnia trudniej poradzić sobie z przeżywaniem irracjonalnego lęku.
- Zaburzenia koncentracji: trudności w skupieniu uwagi oraz problemy z pamięcią są również typowe dla nerwicy alkoholowej. Te kłopoty z koncentracją mogą utrudniać codzienne zadania i wpływać na jakość życia.
- Objawy specyficzne dla kaca mogą dodatkowo zaostrzać symptomy nerwicy alkoholowej:
- Nerwica na kacu: podczas kaca objawy nerwicy mogą ulec znacznemu pogorszeniu. Bóle głowy, uczucie zmęczenia, nudności oraz ogólny dyskomfort fizyczny mogą potęgować uczucie lęku i niepokoju, co sprawia, że dzień po spożyciu alkoholu jest szczególnie trudny. Objawy lękowe przypominają oznaki choroby somatycznej, a gdy pojawia się złe samopoczucie, można odnieść wrażenie, że jesteśmy w niebezpieczeństwie, poważnie zachorowaliśmy.
- Objawy somatyczne: wśród objawów somatycznych często wymienia się bóle głowy, pocenie się, tiki nerwowe, mdłości oraz kołatanie serca. Objawy te mogą być mylone z dolegliwościami fizycznymi, co często prowadzi do niepotrzebnych wizyt u lekarzy różnych specjalizacji, zanim pacjent trafi do psychiatry. Depresyjne substancje psychoaktywne, takie jak właśnie alkohol, wydają się dobrym sposobem, aby się uspokoić, ale nadmierne spożywanie alkoholu tylko prowadzi do pogłębienia problemu.
Podczas ataków nerwicy alkoholowej mogą wystąpić:
- Silny lęk przed brakiem alkoholu: obawa przed objawami zespołu abstynencyjnego może wywołać ekstremalny lęk, który dodatkowo intensyfikuje objawy nerwicy.
- Ataki paniki: objawy takie jak silny ucisk w klatce piersiowej, duszności oraz zawroty głowy są powszechne podczas napadów paniki związanych z nerwicą alkoholową.
- Nadmierna potliwość i tachykardia: osoby z nerwicą alkoholową mogą doświadczać nadmiernej potliwości oraz przyspieszonego, nieregularnego bicia serca, co jest wynikiem zwiększonego napięcia i stresu.
Objawy ataku nerwicy alkoholowej mogą być dla chorego przerażające, może być przekonany, że umiera, że dojdzie do czegoś strasznego, że straci nad sobą kontrolę. Leczenie nerwicy alkoholowej często wymaga kombinacji psychoterapii indywidualnej lub grupowej oraz, w przypadkach cięższych, farmakoterapii, aby złagodzić objawy i poprawić jakość życia pacjentów.
Nerwica a alkohol: dlaczego tyle osób wpada w błędne koło?
Picie alkoholu może wydawać się skutecznym sposobem, żeby doraźnie opanować różnego rodzaju zaburzenia zachowania i problemy psychiczne. Niestety tylko doraźnie pozwala poradzić sobie z objawami nerwicy. Wyobraź sobie sytuację, w której po dniu pełnym stresu związanym z pracą, decydujesz się na wieczorną imprezę z przyjaciółmi. Choć początkowo czujesz się przygnębiony i zestresowany, po kilku drinkach zauważasz, że zaczynasz się rozluźniać i zapominasz o problemach. Chwila ulgi sprawia, że wieczór staje się przyjemniejszy, ale kiedy następnego dnia obudzisz się z kacem i świadomością nadchodzących obowiązków, twoje samopoczucie pogarsza się.
Ten stan może prowadzić do zwiększenia objawów nerwicowych, takich jak niepokój, poczucie beznadziei oraz trudności w radzeniu sobie z problemami. W wyniku tego pojawia się pokusa sięgnięcia po alkohol jako sposób na złagodzenie dyskomfortu, co wywołuje chwilową poprawę nastroju i wyciszenie objawów. Jednak po spożyciu alkoholu wraca poczucie winy i spadek nastroju, co prowadzi do pogłębienia objawów nerwicowych. Cały cykl powtarza się, tworząc błędne koło, które z czasem może prowadzić do uzależnienia od alkoholu.
Nagłe odstawienie alkoholu wiąże się z ryzykiem wystąpienia zespołu abstynencyjnego, który objawia się między innymi poczuciem nerwowości i roztrzęsienia. Osoby z nerwicą często unikają takich stanów, co sprawia, że powracają do alkoholu jako sposobu na złagodzenie objawów. W rezultacie błędne koło staje się coraz bardziej trudne do przerwania. Alkohol staje się kolejnym problemem, a nie sposobem na uciążliwe stany lękowe. Kiedy pojawia się choroba alkoholowa, odstawienie alkoholu powoduje jeszcze większe nasilenie objawów nerwicowych. Dopóki nie skorzystasz z pomocy psychiatry i psychoterapeuty, więzi cię mechanizm błędnego koła, a objawy z czasem uniemożliwiają codzienne funkcjonowanie.
Czy zaburzenia nerwicowe wynikają z alkoholizmu?
Zaburzenia nerwicowe mogą w pewnym stopniu wynikać z alkoholizmu, ale związek ten jest skomplikowany i obustronny. Alkohol działa jako depresant ośrodkowego układu nerwowego, co początkowo przynosi uczucie relaksu i euforii. Początkowo alkohol tłumi lęk, łagodzi uczucie stałego niepokoju i pozwala poczuć się na lepiej. Sprawia to, że wiele osób po niego sięga ze względu na pragnienie zredukowania dyskomfortu.
Jednak z czasem, gdy poziom alkoholu w organizmie zaczyna spadać, efekty te ustępują miejsca objawom przeciwnym, takim jak niepokój i lęk. Zaburzenie równowagi neurochemicznej, które alkohol wywołuje, prowadzi do zmniejszenia poziomu neurotransmiterów, takich jak serotonina, dopamina i GABA, co w konsekwencji zwiększa uczucie lęku.
Po spożyciu alkoholu pojawiają się objawy kaca – bóle głowy, nudności, drżenie, odwodnienie, zmiany elektrolitowe oraz niski poziom cukru we krwi, które mogą nasilać lęki. Dodatkowo, alkohol zakłóca sen, co prowadzi do zmęczenia i pogłębia objawy lękowe. Samokrytyka, wyrzuty sumienia, wstyd związany z zachowaniem pod wpływem alkoholu oraz obawa przed konsekwencjami społecznymi i zdrowotnymi również przyczyniają się do wzrostu lęku. Niepokój związany z brakiem dostępności alkoholu również sprawia, że odzyskanie trzeźwości staje się jeszcze trudniejsze.
Lęk spowodowany konsekwencjami picia alkoholu może tworzyć błędne koło, w którym osoba nadużywająca alkoholu sięga po kolejną dawkę, aby złagodzić objawy lękowe, co tylko pogarsza sytuację. Objawy odstawienia, takie jak silny lęk, są również istotnym sygnałem ostrzegawczym i często prowadzą do powrotu do alkoholu jako środka zaradczego. Zmaganie się z chorobą alkoholową sprawia jednak, diagnoza i leczenie stają się jeszcze trudniejsze.
Jak można pomóc osobie zmagającej się z nerwicą alkoholową?
Jeśli zauważysz, że bliska Ci osoba nadużywa alkoholu i zmaga się z objawami nerwicy, ważne jest, aby nie czekać na rozwój uzależnienia i poważne problemy zdrowotne. Kluczowe jest, aby osoba z nerwicą alkoholową jak najszybciej zgłosiła się po pomoc do specjalisty. Wczesna interwencja może zapobiec pogorszeniu się stanu zdrowia i ułatwić skuteczne leczenie. Pogorszenie nastroju, wzrost napięcia emocjonalnego czy nieumiejętności radzenia sobie ze stresem to poważne problemy, które nieleczone tylko się nasilają.
Pomoc może obejmować różne formy wsparcia, takie jak terapia indywidualna lub grupowa, która pomoże w radzeniu sobie z objawami nerwicy oraz problemami związanymi z alkoholem. W przypadku osób przyjmujących leki na nerwicę, ważne jest, aby unikały alkoholu, ponieważ może on prowadzić do poważnych skutków ubocznych, takich jak uszkodzenie wątroby czy interakcje z lekami. W bardziej zaawansowanych przypadkach uzależnienia, może być konieczne leczenie odwykowe w ośrodku, gdzie pacjent otrzyma kompleksową opiekę i wsparcie w walce z uzależnieniem oraz objawami nerwicy.
Wsparcie ze strony rodziny i przyjaciół, jak również skierowanie do odpowiednich specjalistów, może znacząco wpłynąć na proces zdrowienia i poprawę jakości życia osoby zmagającej się z nerwicą alkoholową. Takie leczenie może trwać nawet do kilku lat. Głównym celem jest odwyk, czyli leczenie alkoholizmu jako podstawowy warunek, zapoczątkowania dalszych, podstawowych działań, które mają na celu wyleczyć chorego i zapewnić mu odpowiednie warunki do zdrowego i spokojnego życia. Pamiętaj, że zawsze warto skorzystać z profesjonalnej pomocy ośrodków leczenia uzależnień NFZ.
