Uzależnieni często spotykają się z ostracyzmem społecznym. Wiele osób zdrowych odnosi się do nich z niechęcią, z góry zarzucając brak silnej woli i odporności psychicznej. Uzależnienia wciąż kojarzą się wielu z nas z nizinami społecznymi, przemocą, bezrobociem i bezdomnością. Warto jednak pamiętać, że takie tezy nie zawsze są prawdziwe. Alkoholizm może spotkać każdego, również osoby odnoszące sukcesy w życiu prywatnym i zawodowym. Uzależnieni zmagają się z poważnym problemem, dlatego potrzebują pomocy, a nie oceniania.
Czym tak naprawdę jest uzależnienie?
Przyczyny uzależnień mogą być różne. Należą do nich, chociażby zaburzenia osobowości, niska samoocena, przewlekły stres, traumatyczne doświadczenia z dzieciństwa, brak wsparcia ze strony bliskich czy patologiczne środowisko. Bez względu na przyczynę, trzeba jednak jasno stwierdzić, że uzależnienie od alkoholu jest poważną, nieuleczalną i niejednokrotnie śmiertelną chorobą.
Wszelkie wątpliwości w tej kwestii rozwiewa wprowadzona od 2022 roku Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-11. Kodem 6C40.2 oznaczono uzależnienie od alkoholu, nazywane też zależnością alkoholową lub zespołem zależności alkoholowej. Oznacza to zaburzenie regulacji spożywania alkoholu, które wynika z jego wielokrotnego lub ciągłego przyjmowania. Charakterystycznym objawem choroby jest występowanie fizycznego i psychicznego głodu alkoholowego. Alkoholizm można zdiagnozować, gdy chory spożywa alkohol codziennie lub prawie codziennie przez co najmniej trzy miesiące.
Uzależnienie od alkoholu jako choroba
Gdy już zdamy sobie sprawę, że alkoholizm jest chorobą, warto bliżej się jej przyjrzeć. Po pierwsze, alkoholizm może być chorobą podstawową. Oznacza to, że jego wystąpienie nie musi wynikać z innych zaburzeń. W takiej sytuacji to alkoholizm jest przyczyną kolejnych problemów. Pojawiające się zaburzenia emocjonalne oraz choroby są wynikiem uzależnienia od alkoholu. Na skutek alkoholizmu mogą występować m.in. zapalenie trzustki, choroba niedokrwienna serca, udar, choroby wątroby, cukrzyca lub nadciśnienie tętnicze. Leczenie tych problemów nie będzie skuteczne, dopóki pacjent nie odstawi alkoholu. Alkoholizm może być też przyczyną, a nie skutkiem, braku samokontroli, nieumiejętności radzenia sobie z emocjami, stanów lękowych i depresyjnych.
Uzależnienie od alkoholu jest też chorobą postępującą. Podobnie jak większość problemów zdrowotnych, nie pojawia się z dnia na dzień. Bardzo łatwo przegapić moment, kiedy picie dla towarzystwa na imprezach zmienia się w uzależnienie, z którego bardzo trudno wyjść. Dopóki chory spożywa alkohol, nie da się powstrzymać postępu alkoholizmu. W przypadku uzależnienia nie istnieje coś takiego, jak bezpieczne, kontrolowane picie. Alkoholik musi całkowicie zrezygnować z alkoholu. Jeżeli tego nie zrobi, stan jego zdrowia psychicznego i fizycznego będzie się nieustannie pogarszał.
Alkoholizm to również choroba przewlekła. Nie da się go całkowicie wyleczyć. Możliwe jest jednak zatrzymanie postępu uzależnienia od alkoholu i złagodzenie jego objawów. W tym celu trzeba przejść detoks alkoholowy i leczenie pod okiem specjalistów. Podstawą jest oczywiście abstynencja. Chory nie jest jednak w stanie odzyskać kontroli nad ilością spożywanego alkoholu, którą posiada zdrowy człowiek. Do końca życia trzeba zachowywać ostrożność, ponieważ zawsze istnieje ryzyko nawrotów. Podczas terapii alkoholik uczy się jednak rozpoznawać ich pierwsze oznaki i odpowiednio na nie reagować.
Nie można też zapominać, że alkoholizm jest chorobą śmiertelną. Uzależnienie od alkoholu jest postępujące i nieuleczalne. Jeżeli chory w porę nie otrzyma pomocy, może dojść do śmierci z powodu zatrucia, wyniszczenia organizmu lub nieszczęśliwego wypadku pod wpływem alkoholu. Tak ważne jest więc zaprzestanie wypierania problemu i rozpoczęcie leczenia.
Cechy alkoholika – jak działa uzależnienie?
Zachowanie alkoholika często jest brane za przejaw złej woli lub chęć świadomego skrzywdzenia bliskich. Tymczasem, zaburzenia psychiczne są jednym z objawów choroby. Alkoholicy nie widzą świata w taki sposób, jak osoby zdrowe. Często nie zastanawiają się nad konsekwencjami swoich czynów lub nieustannie szukają wymówek, żeby nie dopuścić do siebie myśli o problemach, które mają. Osoba uzależniona nie potrafi obiektywnie ocenić swojego postępowania. Nadużywanie alkoholu pozbawia chorego kontroli nad impulsami i umiejętności myślenia przyczynowo-skutkowego. Alkoholik nie odróżnia potrzeb od pragnień, dlatego musi natychmiast dostać to, czego chce. Uzależnienie sprawia, że chory nie jest w stanie znieść dyskomfortu, nawet jeśli jest on niezbędny do osiągnięcia celu. Jeżeli zmiana na lepsze wymaga wysiłku, alkoholik prawdopodobnie szybko z niej zrezygnuje.
Przewlekłe zatrucie alkoholem prowadzi do uszkodzeń układu nerwowego i tzw. psychodegradacji. Właśnie dlatego, jedną z oznak alkoholizmu jest zmiana osobowości. Zdarza się, że bliscy wręcz nie poznają członka rodziny czy partnera. Wrogość, anhedonia, brak uczuć wyższych, roszczeniowa postawa, brak zaufania – wszystko to należy do objawów alkoholizmu. W poważniejszych przypadkach może też dojść do majaczenia padaczki, zespołów urojeniowych, halucynozy czy zespołu amnestycznego. Są to najlepsze dowody na postępowanie choroby z czasem.
Uzależnienie bliskiej osoby zawsze jest trudne do zaakceptowania. Warto jednak przynajmniej postarać się zrozumieć, że alkoholizm to poważna choroba, z którą alkoholikowi nie jest łatwo wygrać.
