Walka z uzależnieniem, które przejęło kontrolę nad życiem danej osoby, pełna jest wzlotów i upadków. Jak wiadomo, pierwszym krokiem na drodze ku normalnemu funkcjonowaniu w społeczeństwie jest podjęcie terapii. Jednak tuż po jej zakończeniu, a także w czasie jej trwania, osoba uzależniona napotyka na swojej drodze wiele przeszkód i doświadcza wielu chwil zwątpienia. Jednym z najpoważniejszych problemów jest nawrót choroby alkoholowej. Czym się on objawia i jak należy postępować w takim wypadku?
Nawrót choroby alkoholowej- objawy
Nie da się ukryć, że terapia, a także silna wola są najlepszymi sprzymierzeńcami na dość długiej i burzliwej drodze do wyjścia z nałogu. Niemniej jednak nawet przy zachowaniu najlepszej strategii do zachowania abstynencji, rekonwalescencja z uzależnienia nie jest wolna od nawrotów. Jedną z ich przyczyn mogą być czynniki behawioralne, czyli znalezienie się osoby uzależnionej w sytuacji wysokiego ryzyka i nieumiejętność poradzenia sobie z nią. Można więc powiedzieć, że nawroty są typowym „złamaniem się” pacjenta. Wówczas nawet wypicie najmniejszej ilości alkoholu, prowadzi do zaostrzenia się głodu alkoholowego i pacjent wpada w kolejny ciąg picia. Wówczas można mówić już o pełnowymiarowym nawrocie choroby alkoholowej. Jednak jakie objawy nawrotu choroby alkoholowej możemy wyróżnić w pierwszej kolejności? Otóż:
- osoba w nawrocie choroby alkoholowej unika, a także zaprzecza symptomom swojego stanu, a także przyjmuje postawę obronną,
- osoba uzależniona decyduje się na uciekanie od problemów, a także występują u niej zaburzenia planowania,
- pojawia się dezorientacja, a także próba wyeliminowania emocji, która podyktowana jest poczuciem utraty kontroli,
- osoba uzależniona doświadcza problemów z koncentracją, pamięcią i czuje się zagubiona,
- następuje wycofanie się z podejmowania jakichkolwiek aktywności, towarzyszą temu również zaburzenia snu i odżywiania, czyli symptomy, które można łatwo pomylić z depresją,
- osoba w nawrocie choroby alkoholowej czuje się po prostu bezsilna,
- pojawia się powrót do myśli o próbie kontrolowanego picia,
- osoba uzależniona w nawrocie choroby alkoholowej stara się okłamywać najbliższych i głęboko przeżywa zaistniałą sytuację,
- pacjent całkowicie ogranicza również kontakt z terapeutami, a także innymi osobami i opuszcza spotkania grup wsparcia,
- pacjent stara się zrzucić winę za nawrót alkoholizmu na osoby mu najbliższe i chce na nich wyładować złość oraz frustrację, a także czuje się osamotniony,
- osoba w nawrocie traci całkowitą kontrolę nad sytuacją i swoim zachowanie, w efekcie czego następuje pełny powrót do picia.
W tym momencie warto wspomnieć, że każda osoba walcząca z uzależnieniem będzie przeżywała nawrót alkoholizmu inaczej i będą jej dokuczały inne symptomy i objawy. Niemniej jednak w nawrocie choroby alkoholowej najważniejsza jest szybka reakcja i zdiagnozowanie wyżej wymienionych objawów. Najbliżsi powinni okazać takiej osobie odpowiednie wsparcie i dodać otuchy w tak trudnej chwili. Nie da się ukryć, że podczas takiego nawrotu niezwykle ciężko jest poradzić sobie, będąc całkowicie osamotnionym.
Nawrót choroby alkoholowej- co robić?
Warto w pierwszej kolejności wspomnieć, że pacjent będący na terapii, z pewnością omawia z terapeutą co robić w przypadku nawrotu choroby alkoholowej. Niemniej jednak pierwszym krokiem powinna być dokładna analiza stylu życia osoby uzależnionej, a także dążenie do jego ustabilizowania. Warto pomóc osobie uzależnionej znaleźć nowe pasje, hobby, a także nowe działania, które zniwelują ryzyko przerodzenia się nawrotu w kolejny, niekontrolowany ciąg picia. Chory nie może w tym okresie opuszczać spotkań grupy wsparcia, ani spotkań z terapeutą. Koniecznie jest również wyeliminowanie z życia pacjenta sytuacji wysokiego ryzyka, w których ma on dostęp do alkoholu. Co ważniejsze, niezbędne jest stworzenie planu radzenia sobie, jeśli chory w takiej sytuacji się finalnie znajdzie. Warto wspomnieć, że istnieją również programy dla osób uzależnionych, które pomagają w sprecyzowaniu sytuacji, których osoba uzależniona powinna unikać. Niezwykle istotną kwestią, w przypadku nawrotu choroby alkoholowej i uczucia głodu alkoholowego jest opracowanie, wspólnie z terapeutą swoistego planu, który przyda się na wypadek nawrotu. Taki plan będzie więc swoistą apteczką ratunkową i powinien zawierać listę zachowań, które pomogą i zniwelują ryzyko nawrotu pełnowymiarowego ciągu picia, który najczęściej występuje nawet po jednorazowym złamaniu abstynencji. Co jeszcze można robić? W przypadku, gdy zauważalne są symptomy nawrotu choroby alkoholowej, warto jak najszybciej skontaktować się z terapeutą lub udać się na mityng i spotkać ze sponsorem. Najlepiej by była to osoba, która nawrót choroby alkoholowej ma już za sobą i jej doświadczenie, pomogło jej wypracować nawyki zapobiegawcze. W żadnym wypadku nie należy się poddawać i opuszczać mitingów i spotkań. Bez nich i wsparcia osób najbliższych, istnieje ogromne ryzyko, że nawrót z powrotem popchnie daną osobą w niekontrolowane sidła nałogu.
Jakie są fazy nawrotu choroby alkoholowej?
Im szybciej zorientujesz się, co się dzieje, tym łatwiej rozpoznać nawrót choroby alkoholowej i mu zapobiegać. Nawrót choroby alkoholowej jest procesem stopniowym, który przebiega w kilku fazach. Każda z nich niesie ze sobą charakterystyczne objawy, które mogą stanowić ostrzeżenie przed powrotem do picia. Zrozumienie tych faz pozwala na szybsze rozpoznanie problemu i podjęcie odpowiednich działań.
Faza 1 – Nagłe zmiany
W tej fazie zmiany zachodzą wewnętrznie, choć zewnętrznie może się wydawać, że nic nie zmieniło się u osoby uzależnionej i nie dojdzie do złamania abstynencji. Stopniowo wracają dawne myśli i emocje związane z alkoholem. Pojawiają się pierwsze oznaki stresu, lęku, a także negatywnych myśli i emocji. Osoba może stawać się bardziej drażliwa, wybuchowa, a jej zainteresowanie dawnymi pasjami zaczyna maleć. W ten podstępny sposób powoli wraca choroba alkoholowa. To wczesny etap, który powinien zwrócić uwagę na ryzyko nawrotu.
Faza 2 – Zaprzeczanie
W tej fazie uzależniony zaczyna ignorować sygnały ostrzegawcze i nie przyznaje się do swoich problemów. Często nie jest szczery wobec siebie ani innych, a negowanie własnych obaw staje się powszechną reakcją. Osoba uzależniona woli udawać, że doskonale daje sobie radę w procesie zdrowienia, wszystko jest w porządku i nie obawia się nawrotów choroby alkoholowej. Może także zaczynać martwić się o siebie w sposób przesadny, ale równocześnie nie ujawnia swoich uczuć i nie prosi o pomoc. Osobom postronnym wydaje się, że leczenie uzależnienia przyniosło efekty i alkoholik nie potrzebuje dalszego wsparcia.
Faza 3 – Uniki
To moment, kiedy osoba uzależniona stara się unikać trudnych sytuacji i osób, które mogą przypomnieć o jej historii uzależnienia. Osoba zaczyna ignorować porady bliskich, przekonując siebie, że już nie sięgnie po alkohol. Często pojawia się izolacja społeczna, wybuchy emocji, takich jak złość czy płacz, które są wynikiem braku kontroli nad swoimi uczuciami. Osoba uzależniona nie chce ponownie zdecydować się na proces terapeutyczny, ma nadzieję, ze uniknie nawrotu uzależnienia, że czasy nadmiernego spożywania alkoholu etylowego ma już za sobą.
Faza 4 – Narastanie kryzysu
W tej fazie trudności związane z powrotem do picia stają się coraz bardziej widoczne. Osoba uzależniona zaczyna skupiać się wyłącznie na swoich problemach, co prowadzi do myślenia tunelowego. Pogarsza się jej samopoczucie, pojawiają się stany depresyjne, a codzienne funkcjonowanie staje się coraz trudniejsze. Mechanizmy uzależnienia ponownie zaczynają przejmować kontrolę, co powoduje złe samopoczucie psychiczne. Huśtawki emocjonalne są coraz trudniejsze do opanowania, dlatego wyzwalacze zewnętrzne i wewnętrzne są wyjątkowo groźne.
Faza 5 – Brak motywacji
Uzależniony czuje się przytłoczony swoimi problemami i zaczyna tracić nadzieję na poprawę sytuacji. W tej fazie pojawia się uczucie, że nic już nie idzie po jego myśli, a wszelkie podejmowane decyzje wydają się być błędne. Marzenia o powrocie do normalności stają się coraz bardziej nierealne, a szukanie szczęścia w niewłaściwych miejscach staje się ucieczką. Osobie uzależnionej brakuje siły do walki z nawrotem choroby alkoholowej. Wszystko wydaje się pozbawione sensu, zachowanie trzeźwości do końca życia staje się przytłaczającą perspektywą.
Faza 6 – Depresja
W tej fazie nawrót alkoholizmu prowadzi do głębokiej depresji, która nie jest już możliwa do ukrycia. Osoba uzależniona zaczyna mieć trudności z codziennymi obowiązkami, często zaniedbując podstawowe potrzeby, jak jedzenie czy sen. Depresja pogłębia się, a myśli samobójcze mogą pojawić się jako rezultat poczucia beznadziei. To moment utraty zdolności do radzenia sobie na co dzień. Rodzina zaczyna zazwyczaj zauważać, że może dojść do ponownego sięgnięcia po alkohol, ale odpowiedzią jest odrzucanie pomocy.
Faza 7 – Brak kontroli
W tej fazie uzależniony zaczyna dostrzegać, jak bardzo stracił kontrolę nad swoim życiem. Myśli o powrocie do picia stają się coraz bardziej częste, a osoba zaczyna dostrzegać, jak wielki problem stanowi alkohol. To moment, w którym zaprzeczanie dobiega końca, a osoba uzależniona zdaje sobie sprawę z powagi sytuacji. Alkoholik rozumie, że ponownie musi zmierzyć się z mechanizmami, które powodują nawroty choroby alkoholowej. Zdaje sobie sprawę, że możliwe jest złamanie abstynencji.
Faza 8 – Brak wyboru i powrót do picia
To ostatnia faza, w której uzależniony czuje, że nie ma już kontroli nad swoim życiem. Uważa, że picie to jedyny sposób na rozwiązanie problemów i powraca do regularnego spożywania alkoholu. Chodzenie na terapię wydaje się nieuzasadnione, a powrót do picia staje się jedyną opcją, którą uzależniony postrzega jako rozwiązanie. Głód alkoholowy jest tak silny, że alkoholik nie umie dłużej powstrzymywać się przed złamaniem abstynencji. Pojawia się poczucie winy, ale utrata kontroli sprawia, że osoba uzależniona nie widzi innego wyjścia.
Jak zapobiegać nawrotom choroby alkoholowej?
Zapobieganie nawrotom choroby alkoholowej jest kluczowym elementem procesu zdrowienia i utrzymywania trzeźwości. Nawrót uzależnienia nie jest wyłącznie wynikiem chwilowego osłabienia woli, lecz często procesem, który można przewidzieć i kontrolować dzięki odpowiednim strategiom.
Jednym z podstawowych kroków w zapobieganiu nawrotom jest aktywne uczestnictwo w terapii, która może przybierać różne formy. Najczęściej alkoholicy uczęszczają na spotkania grup wsparcia w formie stacjonarnej lub online. Dobrym rozwiązaniem jest też pogłębiona terapia indywidualna.
Ważne jest także, by utrzymywać bliskie relacje z osobami, które wspierają decyzję o trzeźwości, unikać osób, miejsc i sytuacji, które mogą wywołać pokusę sięgnięcia po alkohol. Kolejnym istotnym aspektem jest dbanie o zdrowie psychiczne – regularne radzenie sobie ze stresem, lękami czy emocjami w sposób konstruktywny (np. przez medytację, sport, czy terapię). Kluczowe jest także zapobieganie izolacji społecznej, ponieważ poczucie osamotnienia może prowadzić do uczucia beznadziei, a w konsekwencji do nawrotu. Warto również dbać o zdrowy styl życia, zarówno pod względem fizycznym, jak i emocjonalnym, aby zmniejszyć ryzyko depresji i innych trudności psychicznych, które mogą sprzyjać nawrotowi. Systematyczna samorefleksja, rozpoznawanie wczesnych sygnałów kryzysowych oraz gotowość do szukania pomocy, gdy sytuacja staje się trudna, są kluczowe w dążeniu do trwałej trzeźwości.
Szukasz wsparcia dla siebie lub kogoś bliskiego? Pomagamy znajdować miejsce w ośrodkach leczenia uzależnień – zadzwoń lub napisz.
