Alkoholizm to jedna z najpoważniejszych chorób cywilizacyjnych, z jaką zmaga się nasze społeczeństwo. Dotyka on nie tylko osoby, która się z nim zmaga, ale również jej najbliższych czyniąc ją niezwykle brzemienną w skutkach. Większość z nas kojarzy alkoholików jako osoby znajdujące się na marginesie społeczeństwa, zaniedbane, bezrobotne a często nawet bezdomne. Okazuje się, że alkoholizm może przybierać wiele nieoczywistych dla nas form, takich jak alkoholizm wysokofunkcjonujący.  Czym charakteryzuje się ta choroba i jak ją rozpoznać?

Czym jest alkoholizm wysokofunkcjonujący?

Alkoholizm wysokofunkcjonujący to jedna z najtrudniejszych do zdiagnozowania odmian tej trudnej choroby. Wysokofunkcjonujący alkoholicy, nazywani w skrócie HFA (z ang. high-functioning alcoholics) to osoby, które znacznie odbiegają od stereotypowego obrazu uzależnionego, mimo iż sięgają po alkohol często i w dużych ilościach.  Są to głównie osoby bardzo aktywne zawodowo, dobrze wykształcone i piastujące wysokie stanowiska lub wykonujące prestiżowe zawody. W przeciwieństwie do stereotypowych alkoholików funkcjonują w społeczeństwie bez najmniejszych problemów, aktywnie pracując i rozwijając swoje życie rodzinne i towarzyskie. Alkoholik wysokofunkcjonujący jest z pozoru przykładnym członkiem społeczeństwa, a nawet wzorem do naśladowania na innych, którzy nie znają jego prawdziwej natury i problemów, z którymi się zmaga. Najczęściej nawet najbliżsi członkowie rodziny nie są świadomi, z jak poważną chorobą walczy, ponieważ po alkohol sięga dopiero w sytuacjach, gdy pozostaje sam na sam ze swoimi myślami. Zatem, jak rozpoznać wysokofunkcjonującego alkoholika?

Objawy alkoholizmu wysokofunkcjonującego

Mimo iż alkoholizm wysokofunkcjonujący jest chorobą o niezwykłym stopniu zakamuflowania i bardzo często nie daje wyraźnych oznak, to psychologowie oraz terapeuci zajmujący się tym zagadnieniem wyróżnili kilka sygnałów ostrzegawczych. Ich występowanie może świadczyć, że osoba ta ma problem z uzależnieniem. Do 6 oznak, które przejawiają wysokofunkcjonujący alkoholicy możemy zaliczyć:

1. Zaprzeczenie – alkoholik wysokofunkcjonujący utożsamia problem alkoholowy z marginesem społecznym, dlatego nie chce przyznać sam przez sobą, że ten problem może dotyczyć również jego. Mając stabilną pracę i poukładane życie towarzyskie jest przekonany, że żyje na zbyt dobrym poziomie, by mógł być alkoholikiem.
2. Szukanie wymówek – dla HFA picie alkoholu to swoista nagroda po ciężkim dniu w pracy czy relaks po całym dniu spędzonym w biegu. Alkoholik wysokofunkcjonujący zawsze znajdzie sobie powód do sięgnięcia po alkohol równocześnie tłumacząc sobie, że to zupełnie normalne zjawisko. Lubi także otaczać się osobami lubiącymi alkohol, by mieć częstsze okazje do spożycia.
3. Robienie pozorów – HFA to mistrzowie kamuflażu potrafiący sprawiać wrażenie prawdziwych wzorów do naśladowania, ludzi solidnych, zaradnych i uczciwych. Postawę taką starają się prezentować zarówno w pracy jak i w domu rodzinnym czy w gronie przyjaciół. W trakcie imprez piją zazwyczaj tyle, co inni, uzupełniając alkohol w odosobnieniu. W domu zaś próbują ukrywać puste butelki po trunkach, sprawiając wrażenie osoby, która nie pije.
4. Unikanie konsekwencji – wysokofunkcjonujący alkoholicy to zazwyczaj osoby piastujące ciekawe i prestiżowe zawody, które posiadają wpływowe koneksje. Dzięki temu często nie ponoszą kary za występki wykonane pod wpływem alkoholu, a ich problem jest często ukrywany ze względu na reputacje stanowiska czy też firmy, w której pracują.
5. Przerwy w piciu – HFA uważają, że mają kontrolę nad swoim życiem, o czym lubią się nieustannie utwierdzać. Z tego powodu zdarza się i robić kilkutygodniowe, a nawet kilkumiesięczne przerwy w piciu, które mają być dowodem braku problemu.
6. Pracoholizm – alkoholicy wysokofunkcjonujący lubią uciekać w pracę, dzięki czemu mają wymówkę w przypadku jakichkolwiek domysłów na temat ich problemów z alkoholem. Twierdzą, że skoro mają dobrą i stabilną pracę, w której zarabiają dobre pieniądze, nie są alkoholikami. Do kieliszka zaglądają również tylko po pracy, by nie wzbudzać podejrzeń współpracowników.

Kim jest wysokofunkcjonujący alkoholik?

HFA to najczęściej osoby, które otoczenie uważa za prawdziwych „ludzi sukcesu”. Można tutaj zaliczyć pracowników ogromnych korporacji, prawników, lekarzy, finansistów czy polityków. Ich stale rozwijające kariery i ciągły pęd życia mają maskować występowanie problemu z alkoholem i niejako „mydlić nam oczy”. Osoby takie uważane są za prawdziwych specjalistów w swojej dziedzinie, a nawet mentorów, mimo że często jest od nich czuć woń alkoholu.

Niestety właśnie ten sukces zawodowy i towarzyski jest zazwyczaj największą przeszkodą w diagnozie. Nie pozwalają one bowiem uzmysłowić sobie, że tak aktywna osoba może mieć poważny problem z uzależnieniem. Co istotne, rodziny HFA często bagatelizują początkowe sygnały ostrzegawcze, tłumacząc sobie, że to tylko pewien sposób odreagowania ciężkiej pracy. Co przykre, w wielu przypadkach, póki choroba alkoholowa nie zagrozi pozycji społecznej rodziny, bliscy ukrywają problem i zamiatają ją „pod dywan”.

Gdzie możemy szukać pomocy?

Najczęstszym momentem, w którym HFA uświadamia sobie powagę problemu, jest sytuacja, w które pod wpływem alkoholu łamie prawo. Jest to sygnał jasny dla niego i otoczenia, że problem wymyka się spod kontroli i dłużej nie może być bagatelizowany. Rozwiązaniem są prywatne ośrodki leczenia uzależnień w Krakowie i innych miastach Polski, w których wysokofunkcjonujący alkoholik może znaleźć fachową pomoc psychologów oraz terapeutów wyspecjalizowanych w tego typu problemach.